Dijagnostika oboljenja nosa i paranazalnih sinusa
Anamneza
Anamneza predstavlja uzimanje podata koji se tiču bolesti, opšteg zdravstvenog stanja i drugih aspekata zdravlja od pacijenta ili pratioca ukoliko pacijent nije u stanju da da pouzdane podatke, što je slučaj kod dece, starijih dementnih osoba ili kod teže bolesti.
Anamneza se uzima određenim redosledom, da se ne bi preskočile neki važne informacije i grupisana je u sledeće grupe: glavne tegobe, porodična anamneza, lična anamneza, sadašnja bolest.
Opšti otorinolaringološki pregled
Pregledava se i opisuje opšti izgled pacijenta, utisak težine bolesti, telesna građa, uhranjenost, svest, orijentisanost u vremenu, prostoru i prema osobama, telesna temperatura, disanje, glas.
Pregled nosa spolja i iznutra
Pregled usne duplje i usnog sprata ždrela
Pregled ušiju i okoline
Pregled donjeg sprata ždrela i grkljana
Pregled nosnog sprata ždrela i zadnjeg dela nosne šupljine
Pregled vrata
Kompjuterizovana tomografija – CT
Predstavlja način RTG snimanja, u kojem se dobijaju vrlo detaljni prikazi snimljenih struktura u sve tri ravni prostora. Za dijagnostiku obolenja nosa i sunusa se vrši snimanje u koronarnoj ravni (ravni paralelnoj sa ravni lica) i u koštanom prozoru, što se odnosi na način podešavanja uređaja. Ovim načinom snimanja se doibjaju detaljni podaci kako o tipu i opsegu oboljenja, tako i o veoma varijabilnim anatomskim okolnostima. Takođe se vrši snimanje i u druge dve ravni prstora, aksijalnoj i sagitalnoj, ali se one koriste samo kao dodatne opcije. Dodatnu pogodnost znači činjenica da se nalazi dobijaju na CD-u, te se pregledaju pomoću specijalnih softvera u kojima se mogu izvršiti merenja gustine, razdaljine, uglova itd.
Magnetna rezonanca – MRI
Predstavlja dodatno sredstvo u dijagnostici oboljenja nosa i sinusa. Njena dijagnostička vrednost nije tako značajna, kao što je to u slučaju CT, obzirom da ne prikazuje dobro koštane strukture. Često u toku pregleda drugih organa (najčešće glave), daje lažno pozitivne nalaze u predelu nos i sinusa, koji nemaju klinički značaj. Veoma je važna u dijagnostici tumora nosa i sinusa tj. za razlikovanje tečnosti od mekih tkiva u slučaju zasenčenosti šupljina sinusa na CT snimku.
Endoskopski pregled nosa i sinusa
Vrši se uvođenjem u nos optičkog instrumenta - endoskopa, koji je pod uglom od 0 ili 30 stepeni i pomoću kojeg se detaljno mogu pregledati sve strukture nosne šupljine. Endoskop j dugačak 18 cm, širok 4 mm, ima osvetljenje koje daje svetlost sa njegovog donjeg kraja, vidno pole širine 90 stepeni u svim pravcima, te omogućava dovoljno detaljno i široko sagledavanje svih anataomskih pojedinosti, kao i tip i opseg oboljenja. Endoskopski pregled se najčešće vrši bez anestezije ili ređe primenom lokalnog sprej anestetika na sluznicu nosa, sa obzirom da nije invazivan i da traje oko 1-2 minuta. Veoma ratko, najčešće kod dece ili mentalno retardiranih odraslih, pregled se mora izvesti u opštoj anesteziji, s obzirom na neophodan mir pacijenta tokom pregleda. Snimak se sačuva na HDD rekorderu, te se nakon pregleda može iskoristiti za pokazivanje stanja pacijentu, kao arhiva stanja šupljine nosa u različitim fazama lečenja ili u svrhi edukacije. ORL odeljenje Opšte bolnice u Subotici ima kompletnu videoteku svih pregleda i operacija, načinjenih od 2006 do danas, čime se ne mogu pohvaliti ni mnogo veće i bolje opremljene ustanove višeg ranga.
Pod normalnim okolnostima i na prethodno neoperisanom nosu, uvid u sinusne šupljine nije omogućen, jer ga prekrivaju odgovarajuće strukture, te se često zaključci o stanju sinusa izvode na osnovu indirektnih pokazatelja, kao što je stanje i boja sluznice nosnih školjki i struktura srednjeg nosnog hodnika, prisustvo sekreta, njegove karakteristike i mesto gde se on nalazi, neke anatomske varijacije itd. Pored endoskopa se u toku pregleda koristi i aspirator, kojim se uklanja sekret i kojim se minimalno mogu pomerati strukture u šupljini nosa. Drugi instrumenti se znatno ređe koriste, kao što je npr. hvatalica kod biopsija promena ili aplikacije epimukozne anemizacije.